استانداردهای حسابرسی ایران ۱۴۰۱ : طبق بند ۴ تبصره ۲ قانون تشکیل سازمان حسابرسی و بند ز ماده ۷ قانون اساسنامه سازمان حسابرسی، ضوابط حسابداری و حسابرسی در ایران به عنوان بخشی از وظایف سازمان حسابرسی است.

در این راستا و به منظور تدوین استاندارد‌های حسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط، کمیته تدوین استاندارد‌های حسابرسی در سازمان حسابرسی تشکیل شده است. این کمیته، استاندارد‌ها را برمبنای استاندارد‌های تدوین شده توسط هیئت استانداردهای بین‌المللی حسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین‌المللی حسابداران و با درنظر گرفتن شرایط کشور، تدوین می‌کند. این استاندارد‌ها پس از طی مراحل قانونی الزم، برای اجرا منتشر می‌شود.

این استاندارد‌ها حاکم بر کنترل کیفیت، حسابرسی، بررسی اجمالی، خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی، و خدمات مرتبط می‌باشد. حسابرس نباید اظهار کند که این استاندارد‌ها را رعایت کرده است مگر اینکه در انجام کار، تمام استاندارد‌های مرتبط با آن را به طور کامل اجرا کرده باشد.

هدف از انتشار استانداردهای حسابرسی داخلی ایران ۱۴۰۱ چیست ؟

الف) هدف از انتشار این مقدمه مشخص کردن دامنه کاربرد و جایگاه استاندارد‌های حسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط است.

ب) طبق بند ۴ تبصر ۲ قانون تشکیل سازمان حسابرسی و بند ز ماده ۷ قانون اساسنامه سازمان حسابرسی، “تدوین اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی در ایران“ به عنوان بخشی از وظایف سازمان حسابرسی است. در این راستا و به منظور تدوین استاندارد‌های حسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط، کمیته تدوین استاندارد‌های حسابرسی در سازمان حسابرسی تشکیل شده است. این کمیته، استاندارد‌ها را بر مبنای استاندارد‌های تدوین شده توسط هیأت استاندارد‌های بین‌المللی حسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین‌المللی حسابداران و با در نظر گرفتن شرایط کشور، تدوین می‌کند. این استاندارد‌ها پس از طی مراحل قانونی لازم، برای اجرا منتشر می‌شود.

این استاندارد‌ها حاکم بر کنترل کیفیت، حسابرسی، بررسی اجمالی، خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی و خدمات مرتبط می‌باشد. حسابرس نباید اظهار کند که این استاندارد‌ها را رعایت کرده است مگر اینکه در انجام کار، تمام استاندارد‌های مرتبط با آن را به طور کامل اجرا کرده باشد.

دامنه کاربرد و جایگاه استانداردهای حسابرسی ایران ۱۴۰۱

۱- استاندارد‌های حسابرسی ایران باید در حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی بکار گرفته شود این استاندارد‌های حسابرسی اساساً برای حسابرسی صورت‌های مالی توسط یک حسابرس مستقل تدوین می‌شود و باید در صورت لزوم نسبت به شرایط حاکم بر حسابرسی سایر اطلاعات مالی تاریخی تعدیل شود.

۲- استاندارد‌های حسابرسی بررسی اجمالی باید در بررسی اجمالی اطلاعات مالی تاریخی بکار گرفته شود.

۳- استاندارد‌های حسابرسی خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی باید در خدمات اطمینان بخشی غیر از حسابرسی یا بررسی اجمالی بکار گرفته شود.

۴- استاندارد‌های حسابرسی خدمات مرتبط باید در تنظیم اطلاعات مالی، روش‌های توافقی رسیدگی به اطلاعات مالی و سایر خدمات مرتبط بکار گرفته شود.

۵- استاندارد‌های حسابرسی کنترل کیفیت باید در مورد تمام خدماتی که طبق استاندارد‌های حسابرسی ذکر می‌شود، بکار گرفته شود.

۶- اصول بنیادی و روش‌های اساسی استاندارد‌های حسابرسی موضوع بند‌های فوق باید در تمام مواردی که به شرایط کار مربوط می‌باشد، به کار برده شود.

قابل توجه اینکه در شرایط استثنایی، حسابرس ممکن است به منظور دستیابی به هدف یک روش اساسی، انحراف از آن روش را ضروری تشخیص دهد. در چنین وضعیتی، حسابرس باید نحوه انجام روش‌های جایگزین برای دستیابی به هدف روش اساسی و نیز دلایل انحراف را، در صورت روشن نبودن، مستند کند. انتظار می‌رود انحراف از یک روش اساسی توسط حسابرس، تنها در شرایط خاصی که روش مورد نظر اثر بخشی ندارد رخ دهد.

استاندارد‌های حسابرسی عملیاتی و انجام حسابرسی صورت های مالی

۱- ماهیت استاندارد‌های حسابرسی ایران، حسابرس را ملزم می‌کند که در بکارگیری استاندارد‌ها قضاوت حرف‌های خود را اعمال کند. این قضاوت باید مستدل و قابل دفاع باشد.

بکارگیری استاندارد‌های حسابرسی ایران ۱۴۰۱

۱- در هر استاندارد، دامنه کاربرد، تاریخ اجرا و هرگونه محدودیت خاص در بکارگیری آن مشخص شده است. همچنین بکارگیری استاندارد‌ها قبل از تاریخ اجرا مجاز است.

۲- این استاندارد‌ها در ارائه خدمات حرفه‌ای توسط حسابرسان به واحد‌های بخش عمومی نیز کاربرد دارد. ملاحظات خاص اضافی مربوط به واحد‌های بخش عمومی، برحسب شرایط، در استاندارد‌ها ارائه شده است.

۳- مجموعه این استاندارد‌ها اساساً منطبق با استاندارد‌های بین‌المللی تدوین شده توسط هیأت استاندارد‌های بین‌المللی حسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین‌المللی حسابداران است. در مواردی که استاندارد یا رهنمود آن در این مجموعه ارائه نشده است، حسابرسان می‌توانند از مجموعه استاندارد‌های بین‌المللی مزبور استفاده کنند.

فرایند عملیات و اجرای حسابرسی صورتهای مالی چیست ؟

در پاسخ به سؤال حسابرسی چیست باید گفت که حسابرسی فرایندی منظم و با قاعده (سیستماتیک) جهت جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرفانه شواهد درباره ادعا‌های مدیریت در ارتباط با فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی، به منظور تعیین درجه انطباق این ادعا‌ها و اظهارات با معیار‌های از پیش تعیین شده و گزارش نتایج حسابرسی به افراد ذینفع است.

عبارت فرآیند منظم و با قاعده دلالت بر آن دارد که فعالیت حسابرسی داخلی بر اساس برنامه‌ریزی مناسب انجام می‌شود که بر مبنای آن مجموعه‌ای از شواهد مربوط جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرفانه شواهد، پایه و اساس فرایند حسابرسی داخلی است.

اگرچه نوع و ماهیت شواهد و معیار‌های ارزیابی می‌تواند بین انواع مختلف حسابرسی متفاوت باشد، اما تمام حسابرسی داخلی بر محور جمع‌آوری و ارزیابی شواهد متمرکز است. موضوع مورد رسیدگی از یک سری ادعا مربوط به فعالیت‌های اقتصادی تشکیل شده است.

پیش نیاز انجام عملیات حسابرسی چیست ؟

پیش نیاز عملیات حسابرسی ، وجود یک سری معیار از پیش تعیین شده و مشخص است که حساربرس بر اساس آن بتواند شواهد را ارزیابی و بر پایه آن‌ها اظهار نظر کند. این معیار مشخص، استاندارد‌های حسابداری می‌باشد، که در صورت نبود آن حسابرس هیچ گونه معیاری برای تشخیص ارایه منصفانه صورت‌های مالی ندارد.

مهمترین و با ارزشترین خدمت حرفه حسابرسی، اظهار نظر مستقل در باره مطلوبیت صورت‌های مالی و گزارش نتایج حسابرسی به افراد ذینفع است.

 استانداردهای حسابرسی  تدوین شده است به شرح جدول ذیل می باشند: