استانداردهای بین المللی حسابداری یا همان استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) مخفف و عبارت ترجمه شده International Financial Reporting Standards است، یکی از  اصطلاحات حسابداری پراهمیت محسوب می شود. این استاندارد سال هاست که در کشورهای مختلف در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد و در سال های اخیر در کشور ما نیز مورد توجه قرار گرفته است.

آبان سال ۹۵ بود که طبق ابلاغیه ای که از سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شد، همه بانک ها، موسسه های مالی و اعتباری و شرکت های بیمه که در سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت شده بودند و دوره مالی آن ها از تاریخ ۱ فروردین ۹۵ و بعد از آن شروع می شد، به تهیه و ارائه صورت های مالی سالانه (بر اساس استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی) و استانداردهای حسابداری ایران ملزم شدند.

البته از همین تاریخ، علاوه بر موارد بالا، تمام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و فرابورس که سرمایه ثبت شده آن ها ۱۰ هزار میلیارد ریال و بیشتر بود نیز در این ابلاغیه به انجام این کار ملزم شده بودند.

همین زمان بود که استانداردهای حسابداری بین المللی در کشور ما نیز مورد توجه زیادی قرار گرفت. در این مقاله که از سری مقالات آموزش حسابداری است، توضیحاتی در مورد استانداردهای بین المللی حسابداری یا همان استانداردهای بین المللی در گزارشگری مالی ارائه خواهیم داد.

هدف استانداردهای بین المللی حسابداری چیست؟

استانداردهای بین المللی حسابداری و گزارشگری مالی به دنبال تنظیم قوانین یکپارچه ای هستند تا صورت های مالی در سراسر جهان با هم سازگار باشند و البته شفافیت و قابل مقایسه بودن نیز در آن ها امکان پذیر شود. آنچه که این استانداردهای حسابداری انجام می دهند این است که به طور دقیق مشخص می کنند شرکت ها در سراسر جهان چطور باید در مورد حساب های خود گزارش تهیه کنند و معاملات و وقایع مالی را با تاثیر مالی آن ها مشخص کنند.

این استانداردها به صورت مستقیم و غیر مستقیم در بازارهای مالی در سراسر جهان شفافیت ایجاد می کنند، پاسخگویی و کارایی را در سطح بین المللی افزایش می دهند و اعتماد، رشد و ثبات مالی بلند مدت را در اقتصاد جهانی تقویت می کنند.

علت اهمیت IFRS این است که صورت های مالی مهمترین اطلاعاتی هستند که پیش از سرمایه گذاری مالی در سراسر جهان مورد بررسی قرار می گیرند و شفافیت این صورت های مالی در سرمایه گذاری های بین المللی اهمیت بسیار زیادی دارد.

استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) چیست؟

در واقع استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی یا همان IRFS یک زبان مشترک در زمینه حسابداری است، به نحوی که با استفاده از آن، صورت های مالی در هر شرکتی از سراسر جهان قابل ترجمه، قابل اعتماد و سازگار باشند.

زبان IFRS مجموعه ای از دستورالعمل ها در زمینه حسابداری است که به صورت بین المللی مشخص می کند چه عواملی باید در گزارش گیری صورت های مالی ذکر شوند. استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی توسط هیئت استاندارد بین المللی حسابداری (IASB) مشخص می شود. در این استانداردها به طور دقیق مشخص می شود که حسابداران باید در صورت های مالی چه مواردی را گزارش کنند. این دستورالعمل ها و قوانین در همه کشورهای تابع IFRS اجرا می شود.

تاریخچه استانداردهای بین المللی حسابداری

در سال ۱۹۷۳ برای اولین بار کمیته ای با عنوان کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری شکل گرفت. این بنیاد را ۱۰ کشور تشکیل داده بودند. اولین استانداردی که توسط این کمیته منتشر شد، استانداردهای بین المللی حسابداری (International Accounting Standards) نام داشت. در واقع استانداردهای بین المللی حسابداری با استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی تفاوت دارند و استانداردهای بین المللی نسخه قدیمی تری است.

سپس در سال ۲۰۰۱، کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری به بنیاد استانداردهای بین المللی حسابداری تغییر نام داد و سعی کرد که بین استانداردهای ملی کشورهای مختلف و استانداردهای بین المللی در زمینه حسابداری نقاط مشترکی ایجاد کند.

بنیاد استانداردهای بین المللی حسابداری به توسعه این استانداردها پرداخت تا اینکه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی منتشر شد و در سال ۲۰۰۲ نیز اتحادیه اروپا موافقت کرد که از ابتدای سال ۲۰۰۵ این استانداردها در کشورهای عضو این بنیاد اجرایی شود. در سال های بعد نیز کشورهای بیشتری به این بنیاد پیوسته اند. در حال حاضر بیش از ۱۵۰ کشور اصل های این استاندارد را پذیرفته اند و از آن در صورت های مالی و انواع نرم افزار حسابداری خود استفاده می کنند.

IFRS در چه کشورهایی مورد تایید و استفاده قرار گرفته؟

یک نکته مهم در مورد کشورهای استفاده کننده از استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی وجود دارد. کشورهایی که تجارت و سرمایه گذاری بین المللی بیشتری دارند، بیشترین استفاده را از این استانداردها می برند.

در حال حاضر این استانداردها در بیشتر کشورهای اروپایی، بسیاری از کشورهای آسیایی و برخی کشورهای آمریکای جنوبی پذیرفته شده و مورد استفاده قرار می گیرد، اما نکته جالب اینجاست که کشور ایالات متحده هنوز این استانداردها را نپذیرفته و از اصول GAAP خود بهره می برد.

اصول پذیرفته شده در حسابداری (GAAP ایالات متحده آمریکا)

استاندارد بین المللی حسابداری که در آمریکا پذیرفته شده است با عنوان GAAP که مخفف Generally Accepted Accounting Principles است شناخته می شود. این عبارت به معنای اصول پذیرفته شده همگانی در حسابداری است. این استاندارد ترکیبی از استانداردهای اعتباربخشی و روش های پذیرفته شده رایج برای ثبت و گزارش اطلاعات حسابداری است.

استانداردهای بین المللی حسابداری در ایران

خوشبختانه در ایران نیز، سازمان حسابرسی ایران، زیر نظر مستقیم بنیاد استانداردهای بین المللی حسابداری نسبت به ترجمه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی اقدامات لازم را انجام نموده. ترجمه استانداردهای IFRS به استفاده شرکت های داخلی از آن ها بسیار کمک کننده است.

در حال حاضر حدود ۳۰ بانک و موسسه مالی اعتباری، بیش از ۲۰ شرکت بیمه و حدود ۳۰ مورد از شرکت های عضو سازمان بورس، نسبت به تهیه صورت های مالی بر اساس IFRS ملزم شده اند. در ابتدای مقاله نیز توضیح دادیم که این کار برای چه شرکت هایی الزامی شده است.

استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی شامل چه بخش هایی است؟

1. استاندارد بین المللی حسابداری ارائه صورت های مالی
2. استاندارد بین المللی حسابداری موجودی ها
3. استاندارد بین المللی حسابداری صورت جریان های نقدی
4. استاندارد بین المللی حسابداری روش های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
5. استاندارد بین المللی حسابداری رویدادهای پس از دوره گزارشگری
6. استاندارد بین المللی حسابداری پیمان های سخت
7. استاندارد بین المللی حسابداری مالیات بر درآمد
8. استاندارد بین المللی حسابداری املاک، ماشین آلات و تجهیزات
9. استاندارد بین المللی حسابداری اجاره ها
10. استاندارد بین المللی حسابداری درآمد عملیاتی
11. استاندارد بین المللی حسابداری مزایای کارکنان
12. استاندارد بین المللی حسابداری، حسابداری کمک های بلاعوض دولت و افشای کمک های دولت
13. استاندارد بین المللی حسابداری آثار تغییر در نرخ ارز
14. استاندارد بین المللی حسابداری مخارج تامین مالی
15. …

مشکلات پیاده سازی استانداردهای IFRS در کشورهای مختلف

در پایان بد نیست به مشکلاتی که باعث می شود پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری بین المللی در کشورهای مختلف به صورت کامل انجام نشود اشاره کنیم. این مشکلات به دو دلیل عمده فرهنگ و ترجمه تقسیم می شوند. در واقع فرهنگ و ترجمه، تفسیری که از این استانداردها می شود و کاربرد آن را تحت تاثیر قرار می دهند و باعث می شوند که اجرای این استانداردها در صورت های مالی کشورهای مختلف با نا هماهنگی انجام شود.