مراجع دادرسی مالیاتی در قوانین و مقررات ایران – قسمت سوم

 

دادرسی مالیاتی در قوانین مقررات ایران

حسین مشهوری -کارشناس رسمی مرکز کارشناسان رسمی و حسابدار رسمی

قسمت سوم

 مقدمه و پیشینه:

در نظام مالیاتی ایران برای حل اختلافات مالیاتی، مراجع مختلف و متنوع پیش بینی و ایجاد گردیده است که در دو قسمت قبلی (قسمت اول و دوم )این نوشتار(منتشره در نسخ قبلی هفته نامه حامی عدالت ) انواع مراجع مالیاتی به شرح زیر احصا و مأخذقانونی ،موعد/جهت اعتراض و اشخاص واجد صلاحیت و اختیار برای طرح اعتراض به تفکیک هریک از مراجع فوق عنوان گردید:

مراجع مختلف حل اختلاف مالیاتی در نظام مالیاتی ایران

ردیف	مراجع مختلف حل اختلاف مالیاتی	ردیف	مراجع مختلف حل اختلاف مالیاتی
۱	اداره امور مالیاتی	۱۰	موضوع تبصره ماده ۳۷ ق.م.ب.ا.ا
۲	هیأت حل اختلاف مالیاتی بدوی	۱۱	هیأت عمومی شورای عالی مالیاتی
۳	هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر	۱۲	هیأت موضوع ماده ۲۵۱ مکرر
۴	شورای عالی مالیاتی	۱۳	شعبه بدوی دیوان عدالت اداری
۵	هم عرض  (موضوع ماده ۲۵۷ ق.م.م)	۱۴	شعبه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری
۶	موضوع ماده ۱۶۱ ق.م.م	۱۵	شعبه همعرض دیوان عدالت اداری
۷	موضوع ماده ۲۱۶ ق.م.م	۱۶	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
۸	درخواست استرداد اضافه پرداختی	۱۷	دادسرا و دادگاه ویژه مالیاتی.
۹	مطالبه مالیات از غیر مودی	–   –   – –   –   –     –   –   –     –   –   –

 

در  قسمت دوم این مقاله به تشریح وظایف و اختیارات اداره امور مالیاتی از منظر حل اختلاف مالیاتی ،که به عنوان اولین مرجع حل اختلاف مالیاتی در مراجع دادرسی مالیاتی ایران پیش‌بینی و ایجاد شده، پرداخته شد و در این قسمت به تشریح هیات حل اختلاف مالیاتی و انواع آن از ابعاد مختلف پرداخته می‌شود . در نظام مالیاتی ایران برخی تقسیم بندی انواع مراجع دادرسی مالیاتی از منظرهای مختلف، شامل موارد ذیل میباشد:

تقسیم بندی انواع مراجع دادرسی مالیاتی

ردیف	نوع تقسیم بندی	انواع
۱	ماهیت مرجع:	۱- اداری(توافقی یا سازشی) ۲- شبه قضایی ۳- قضایی
۲	نوع رسیدگی:	۱-شکلی ۲-ماهیتی ۳-شکلی و ماهیتی
۳	جایگاه سازمانی:	۱-درون سازمانی۲- برون سازمانی
۴	نوع جلسات:	۱- با حضور مودی ۲-بدون حضور مودی
۵	استقلال از مرجع تشخیص مالیاتی:	۱-وابسته ۲-نسبی ۳-مستقل

 

 

در ادامه به بررسی هیأتهای حل اختلاف مالیاتی ،یکی از انواع مراجع حل اختلاف مالیاتی که خود این هیأتها نیزدارای تنوع زیاد از لحاظ جهت و علت، ورود به رسیدگی  اعتراضات مودیان مالیاتی میباشد، پرداخته میشود.

تغییرات ساختار هیاتهای حل اختلاف مالیاتی از نظر اعضاء تشکیل دهنده

ردیف	قبل از اصلاحیه( به موجب ماده ۵۰  قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۰۲/۰۳/۱۴۰۰)	بعد از اصلاحیه( به موجب ماده ۵۰  قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۰۲/۰۳/۱۴۰۰)
۱	۱ ـ یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور.	۱‌ ـ یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور.
۲	۲ ـ یک نفر قاضی اعم از شاغل یا بازنشسته  با شرط وثاقت و امانت .	۲ ـ یک نفر از میان قضات بازنشسته یا حقوق دانان مطلع در امور مالیاتی با شرط وثاقت و امانت به درخواست سازمان امور مالیاتی و انتخاب رئیس کل دادگستری هر استان.
۳	۳ ـ یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی ایران یا مجامع حرفه‌ای یا تشکل‌های ‌صنفی یا شورای اسلامی شهر به انتخاب مودی	۳‌ ـ یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون ایران، جامعه حسابداران رسمی ایران، جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران، مجامع حرفه ‌ای، اتاق اصناف ایران، شورای اسلامی شهر، کانون وکلا، مرکز وکلا،‌ کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده که برای مدت سه ‌سال منصوب می‌ شوند.

 

-مواردی که ذیل آنها خط کشیده شده در اصلاحیه اخیر اضافه شده است.

– مهمترین و اساسی ترین تغییرایجاد شده،مربوط به تعیین شخص مسئول انشاء کننده رای میباشد، که تا قبل از اصلاحیه توسط نماینده سازمان امور مالیاتی انشاء رای انجام میگرفت، ولی با اصلاحیه اخیر و در جهت ایجاد شرایط استقلال برای هیات حل اختلاف مالیاتی ،وظیفه انشاء رای به عهده نماینده بند ۲ ( قضات بازنشسته یا حقوق دانان مطلع  ) واگذار شده است.

– مودی همزمان با اعتراض به برگ تشخیص یا مطالبه مالیات یکی از مراجع مندرج در بند ۳ بالا را به‌عنوان نماینده خود جهت شرکت در جلسات هیأت حل اختلاف مالیاتی معرفی می ‌نماید.

– جلسات هیأتهای حل اختلاف مالیاتی با حضور هر سه عضو رسمیت می ‌یابد و رأی هیأت با اکثریت آراء قطعی و لازم ‌الاجراء است، ولی نظر اقلیت باید در متن رأی قید گردد.

ـ هیأتهای حل اختلاف مالیاتی دارای استقلال کامل بوده و صرفا اداره امور دبیرخانه ‌ای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی و تشکیل جلسات هیأتها به عهده سازمان امور مالیاتی می ‌باشد.

 

انواع هیأتهای حل اختلاف مالیاتی:

  

ردیف	نام هیأت حل اختلاف مالیاتی	موضوعات قابل طرح و رسیدکی	نحوه طرح اعتراض	مواد قانونی مرتبط
۱	*بدوی	-اعتراض به برگ تشخیص انواع مالیاتهای ارث،املاک ،حقوق ،عملکرد و برگ مطالبه/استرداد مالیات بر ارزش افزوده	۱-مراجعه مودی یا وکیل ایشان به اداره امور مالیاتی مربوط و تسلیم اعتراض کتبی ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص. ۲-  در مواردی که برگ تشخیص مالیات / برگ مطالبه/استرداد مالیات ، ابلاغ قانونی شده باشد:  ۲-۱- مودی ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات قبولی خود را نسبت به آن کتبا اعلام نکند. ۲-۲- یا مالیات مورد مطالبه ‌را به مأخذ برگ تشخیص پرداخت یا ترتیب پرداخت آن را ندهد ، مودی در حکم معترض به برگ ‌تشخیص مالیات شناخته می ‌شود و پرونده امر برای رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می ‌گردد.	قسمت اخیر ماده ۲۳۸ ،تبصره ماده۲۳۹ ، ماده ۲۴۰ ،ماده۲۴۴ ،بند ۱۰ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر ، ماده ۱۷۰ ،تبصره ۱ماده ۱۸۷ق.م.م    – – – — – – – ماده۲۵ ق.م.ب.ا.ا
۲	**تجدید نظر	-اعتراض به آراء هیاتهای حل اختلاف بدوی در ارتباط با انواع مالیاتهای ارث،املاک،حقوق ،عملکرد و برگ مطالبه/استرداد مالیات بر ارزش افزوده	ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی بر اساس ماده(۲۰۳) این قانون و تبصره های آن به مودی،از طرف مأموران مالیاتی مربوط یا مودیان مورد اعتراض کتبی قرار گیرد .	ماده ۲۴۷ ق.م.م     و ماده۲۵ ق.م.ب.ا.ا
۳	موضوع ماده ۱۶۱ ق.م.م	درخواست اداره امور مالیاتی از هیات حل اختلاف مالیاتی جهت صدور قرار تامین به میزان مالیات مودی که هنوز قطعی نشده یا مراحل اجرایی طی نشده است.	به موجب بخشنامه مورخ ۱۴۰۱/۰۸/۱۸  ریاست محترم مرکز دادرسی مالیاتی هیأت­های حل اختلاف مالیاتی موظف خواهند بود به درخواست­ های متعدد و حتی تکراری واصله از ادارات امور مالیاتی برای صدور قرار تأمین نسبت به یک مودی و برای یک عملکرد/دوره مشخص مشروط به ارائه ادله جدید، رسیدگی و حسب مورد قرار مقتضی را صادر نمایند.	ماده ۱۶۱ ق.م.م    و ماده۲۵ ق.م.ب.ا.ا
۴	هم عرض-  موضوع ماده ۲۵۷ ق.م.م	زمانیکه آراء هیاتهای حل اختلاف  مالیاتی از طرف شعب شورایعالی مالیاتی یا شعب دیوان عدالت اداری نقض رای بشود ،هیات هم عرض ورود به رسیدگی میکند.	با ارسال درخواست مودی  به همراه آراءشعب شورایعالی مالیاتی و یا شعب دیوان عدالت اداری ،که منجر به نقض آراء هیاتهای حل اختلاف مالیاتی شده باشد.	ماده ۲۵۷ ق.م.م    و ماده۲۵ ق.م.ب.ا.ا
۵	***موضوع ماده ۲۱۶ ق.م.م	شکایات ناشی از اقدامات اجرایی که درجهت وصول مالیات از طرف اداره اجرائیات ذیربط سازمان امور مالیاتی انجام پذیرفته است.	با طرح درخواست وشکایت مودی از اقدامات اجرایی و وصول مالیات قبل از قطعیت.	ماده ۲۱۶ ق.م.م    و ماده۲۵ ق.م.ب.ا.ا
۶	****درخواست استرداد اضافه پرداختی مالیات	رسیدگی هیئت حل اختلاف مالیاتی نسبت به موضوع درخواست استرداد مالیات اضافه پرداختی مودی	چنانچه درخواست استرداد که از طرف مودی انجام شده مورد قبول اداره امور مالیاتی قرار نگیرد ، مودی مالیاتی                   ( متقاضی استرداد ) می تواند ظرف ۳۰ روز از تاریخ اعلام نظر اداره امور مالیاتی ، از هیات حل اختلاف مالیاتی درخواست رسیدگی نماید .	ماده ۲۴۳ ق.م.م    و ماده۲۵ ق.م.ب.ا.ا
۷	موضوع مطالبه مالیات از غیر مودی	در مواردی که مالیات به هر علت از غیر مودی مطالبه ‌شده باشد.	با تسلیم درخواست مودی به انضمام ارائه دلیل، اسناد و مدارک ذیربط به اداره امور مالیاتی یا هیات حل اختلاف مالیاتی حسب شرایط پرونده.	تبصره ماده ۱۵۷ ق.م.م
۸	موضوع تبصره ماده ۳۷ ق.م.ب.ا.ا	در مواقعی که مودی خارج از اراده خود، امکان پرداخت مالیات و عوارض برارزش افزوده را در مواعد مقرر نداشته باشد.	با تسلیم درخواست مودی جهت درخواست بخشودگی جریمه تاخیر پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده	تبصره ماده ۳۷ ق.م.ب.ا.ا
۹	پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان	در صورت کتمان برخی از فعالیت ها و یا معاملات، …کم اظهاری یا بیش اظهاری مودی در سامانه مؤدیان و امتناع از اصلاح	مراتب تخلف مؤدی  با اسناد و مدارک مثبته به هیأت حل اختلاف مالیاتی از طرف سازمان ارجاع میشود.	تبصره ۴ ماده ۱۶۹ ق.م.م ، مواد ۹ و۲۱ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان

 

*-اعتراض به برگ تشخیص/مطالبه و برگ استرداد صرفا” از سوی مودی و یا وکیل تام الاختیار ایشان قابل طرح و رسیدگی در هیأت حل اختلاف مالیاتی بدوی میباشد.

**- چنانچه آراء هیاتهای حل اختلاف بدوی از طرف مأموران مالیاتی مربوط یا مودیان مورد اعتراض کتبی قرار گیرد،  موضوع اعتراض قابل طرح و رسیدگی در هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر میباشد.

در صورتی که رأی صادره هیأت بدوی از سوی یکی از طرفین مورد اعتراض تجدیدنظرخواهی قرارگرفته باشد در مرحله تجدیدنظر فقط به ادعای آن طرف رسیدگی و رأی صادر خواهد شد.

***-با عنایت به قوانین و مقررات ذیربط موجود،هیات موضوع ماده ۲۱۶ ق.م.م در مواقعی و بسته به شرایط پرونده مالیاتی، در مقام هیئت حل اختلاف مالیاتی بدوی یا تجدید نظر نسبت به درآمد مشمول مالیات مودی رسیدگی و النهایه مبادرت به صدور رأی می نماید.

****-بعد از اعلام نظر اداره امور مالیاتی ،که طبق رای شماره۵۴۷۴/۴/۳۰ مورخ ۲۹/۱۱/۱۳۷۳شورای عالی مالیاتی میباستی به درخواست مودی از طرف اداره امور مالیاتی به طور کتبی اعلام نظر شده باشد و در صورتیکه اعلام نظر مذکور مبنی بر عدم قبول استرداد باشد ، مودی مالیاتی ( متقاضی استرداد ) ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اعلام نظر، میتواند به این اعلام نظر طرح اعتراض در هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده ۲۴۳ ق.م.م را بنماید .

پس از طرح پرونده در هیات موضوع ماده ۲۴۳ ق.م.م و صدور رای ، با توجه به قطعی و غیر قابل تجدید نظر بودن رای صادره ، فقط می توان در اجرای ماده ۲۵۱ قانون مالیاتهای مستقیم ، نزد شورای عالی مالیاتی شکایت نمود.

ادامه مباحث متنوع مربوط به هیاتهای اختلاف مالیاتی در قسمتهای بعدی این نوشتار تقدیم حضور خواهد شد.

با تشکر از جناب آقای حسین مشهوری ، کارشناس رسمی مرکز کارشناسان رسمی

 

جهت دانلود نسخه pdf اینجا کلیک نمایید.(قسمت سوم)

 

 

مراجع دادرسی مالیاتی در قوانین و مقررات ایران – قسمت اول

مراجع دادرسی مالیاتی در قوانین و مقررات ایران – قسمت دوم

///////////////////////////////////////////////////////////////

گروه واتساپ پرسش و پاسخ حسابداری دات کام

مزید اطلاع بیشتر ، محتویات تمام لینک ها ، یکی بوده و فقط به واسطه محدودیت واتساپ ، ناچار به ایجاد چند لینک شدیم.

 

       

 

تدریس حسابداری  آموزش حسابداری  حسابداری دات کام  حسابداری  حسابرسی  مشاوره مالی مشاوره مالیاتی رضا جلالی کاسب pshfnhvd  pshfvsd  pshfnhvdnhj ;h ;nhg دانلود حسابیران pshfdvhk مشاوره بیمه دانلود فایل  pdf  word  سنوات  بخشنامه جرائم بخشودگی عیدی حداقل حقوق hesabiran.com  hesabiran  hesabdarycom فایل اکسل  دانلود  واتساپ  تلگرام  اینستاگرام